/Zamek w Malborku – ZACHWYĆ SIĘ POLSKĄ #2
Zamek w Malborku, widok od strony Nogatu

Zamek w Malborku – ZACHWYĆ SIĘ POLSKĄ #2

Ciche, nocne westchnienia, tajemnicze szepty, dziwne, przemykające korytarzami niemal niewidoczne cienie… Atmosfera przesiąknięta aurą tajemniczości, niezwykłości, duchowego uniesienia jest typowa dla malborskich murów zamku, które doskonale pamiętają czasy średniowiecznej kultury rycerskiej.

W ramach kontynuacji cyklu o polskich obiektach UNESCO- Zachwyć się Polską, zapraszamy do wspólnej przechadzki po pięknym acz tajemniczym zamku malborskim. To tutaj Wielki Mistrz Krzyżacki ustanowił swoją kwaterę główną, skąd kierował losami ówczesnej Europy.

Pierwsze spotkanie z potężnym murem obronnym kompleksu zamkowego w Malborku pozostawia w pamięci na zawsze niezatarty ślad. To, co ukazuje się naszym oczom, budzi zachwyt, respekt a przede wszystkim podziw dla inżynierii wieków średnich. Wystarczy wspomnieć, że szacuje się, iż do budowy obiektu warownego wykorzystano ok. 50 milionów cegieł… Do dziś przetrwało (bagatela) jakieś 15 milionów… Niemniej jednak, obiekty, które przetrwały do naszych czasów, cieszą się ogromną popularnością wśród zwiedzających, wystarczy wspomnieć, że co roku malborski zamek „nawiedza” ponad pół miliona turystów!

700 LAT HISTORII

Zamek w Malborku położony na prawym brzegu Nogatu, otoczony grubymi (czasem na dwa metry) murami to tak naprawdę kompleks trzech zamków: Wysokiego, Średniego i Niskiego zwanego częściej Przedzamczem. Ta potężna budowla jest największą ceglaną warownią Europy.

Malborg plan przyziemia zamku
Zamek Wysoki (A) i Średni (B), plan przyziemia, Fot. wikipedia.org

Krzyżacy po przeniesieniu stolicy swojego państwa z Wenecji do Malborka, w 1309 roku zaczęli wielką przebudowę zamku komturskiego, która trwała blisko 40 lat. Przyświecał im ważny cel: chcieli przyćmić potęgą, przepychem i bogactwem inne państwa Europy. Wówczas wzniesiono kościół pod wezwaniem NMP i kaplicę św. Anny, gdzie wielcy mistrzowie znajdowali swój wieczny spoczynek. Przedzamcze zaś zostało przekształcone w Zamek Średni, gdzie znalazła się między innymi największa sala zamkowa – Wielki Refektarz i Pałac Wielkich Mistrzów.

Malbork zamek wielki refektarz
Zamek Średni, Wielki Refektarz, Fot. wikipedia.org

Wielokrotnie okupowany przez polskie wojska, atakowany przez polskich królów, przez wieki skutecznie bronił dostępu do krzyżackiego skarbca. Wreszcie 7 czerwca 1457 roku Kazimierz Jagiellończyk triumfalnie przekroczył próg krzyżackiej fortecy. Zamek nie został formalnie zdobyty, ale wykupiony za ogromną sumę od najemników broniących twierdzy, którzy, nie mogąc się doczekać zapłaty od Krzyżaków, zdecydowali się na tego typu transakcję.

Warto wspomnieć, że ta piękna budowla w czasie drugiej wojny światowej została niemal w połowie zniszczona (Niemcy zorganizowali w zamku twierdzę). Ucierpiały najcenniejsze budynki zamku, które po ustąpieniu działań wojennych długo czekały na przywrócenie im świetności (ten fakt można prześledzić studiując fotograficzną dokumentację renowacji zamku – poniżej). Na szczęście dziś zamek odzyskał wiele ze swej chwały i możemy się nim dowoli zachwycać.

Odbudowywany po wojnie zamek w Malborku

Fot. Muzeum Zamkowe w Malborku

CO WARTO ZOBACZYĆ W ZAMKU MALBORSKIM?

Gruntowne zwiedzanie zamku zajmie nam cały dzień, ale nie powinniśmy się tym przejmować, bo ten czas z pewnością nie będzie czasem straconym. Już same przechadzki wokół obiektu, błąkanie się po niezliczonych krużgankach, czy dziedzińcach może bez reszty nas pochłonąć. Takie pozornie bezładne plątanie się po krzyżackich ścieżkach pozwala na spontaniczne odkrywanie wielu niezwykłych, magicznych miejsc, tajemniczych zakamarków, których jest naprawdę całe mnóstwo.

Jeśli chcemy poznać przeszłość zamku i gruntownie zapoznać się z muzealnymi zbiorami, koniecznie powinniśmy zwiedzać zamek w asyście przewodnika. Możliwe jest oczywiście wypożyczenie przewodnika audio, ale nic nie jest w stanie zastąpić żywej opowieści doskonale wykwalifikowanych historyków, a do tego miłośników tego miejsca. Tylko w ten sposób możemy poznać prawdziwe „smaczki” z życia komturów krzyżackich, dopytać o interesujące nas szczegóły czy po prostu rozkoszować się snutą historią.

Muzeum zamkowe jest doskonale zorganizowane pod kątem przewodników- nie zdążymy się zmęczyć ani kolejką do kasy ani czekaniem na zbiórkę grupy. Warto jednak pamiętać o wygodnym obuwiu, bo wbrew pozorom, chodząc po zamkowych korytarzach można pobić trekkingowy rekord. A jest co zwiedzać i czym się zachwycać…

Malbork muzeum zamkowe
Muzeum Zamkowe w Malborku, Fot. wikipedia.org

ZAMEK WYSOKI

Zamek Wysoki to przede wszystkim przepiękny kapitularz, gdzie członkowie zakonu podejmowali najważniejsze decyzje: omawiano zarówno sytuację polityczną kraju, jak również decydowano o działaniach międzynarodowych.

Niezwykłe wrażenie robi też kuchnia konwentu zaaranżowana w taki sposób, że łatwo ulega się złudzeniu, że kucharz dosłownie przed chwilą opuścił to miejsce pozostawiając w niejakim nieładzie produkty, z których pichcił potrawę dla swych krzyżackich braci. Ciekawostką jest fakt, że wystawa dot. produktów zmienia się codziennie w zależności od kalendarza, który regulował to, co zakonnicy jadali (choćby w dni postne i świąteczne).

malbork kuchnia
Kuchnia w zamku malborskim, Fot. zamek.malbork.pl

Pięknie utrzymane są także komnaty dostojników, gdzie mamy możliwość podejrzenia codzienności braci zakonnych, możemy obejrzeć wystrój wnętrz, przyjrzeć się aranżacjom przestrzeni.

Wiele emocji i śmiechu budzi wyprawa na wieżę Gdanisko, która pełniła funkcję krzyżackiej toalety, a gdzie hula prawdziwy przeciąg…

Drugie po kapitularzu najbardziej reprezentacyjne wnętrze to podłużna sala refektarza. Jadalnia krzyżowców kryta jest sklepieniem krzyżowo-żebrowym, zaś wsparta siedmioma smukłymi filarami, robi niesamowite wrażenie czasu zatrzymanego w miejscu. Swoją renowację zawdzięcza staraniom Konrada Steinbrechta.

malbork wielki reflektarz
Wielki Refektarz, Fot. zamek.malbork.pl

Do zjawiskowych miejsc Zamku Wysokiego niewątpliwie należy też kościół pw. Najświętszej Maryi Panny. Obiekt ten jest tym bardziej niezwykły, że obrazuje ogrom zniszczeń, jakim uległ zamek w czasie działań wojennych okresu II wojny św. Prace renowacyjne kościoła są niezakończone i tylko nasza wyobraźnia jest w stanie „dopowiedzieć” potęgę tego miejsca.

ZAMEK ŚREDNI

Zamek Średni nie rozczarowuje pod względem obiektów, można tu zobaczyć przepiękny refektarz, kuchnię i izbę kuchmistrza, poznać system grzewczy zamku, ale przede wszystkim warto zobaczyć i dać się zachwycić wystawami.

Pierwsza z nich jest absolutnie wyjątkowa, bo dotyczy „polskiego złota”- bursztynu. Zgromadzone tutaj eksponaty to prawdziwe majstersztyki biżuteryjne i nie tylko. Uznaje się, że Zakon osiągnął potęgę handlową właśnie dzięki bursztynowi, który był i jest cenionym materiałem zdobniczym. Wystawa Bursztynowe konteksty wyjaśni nam pochodzenie bursztynu, pokaże historię wykorzystania zarówno w sztuce sakralnej, jak świeckiej. Będziemy mieć okazję podziwiać kielich mszalny wykonany z bursztynowego tworzywa, różańce z bursztynowymi paciorkami czy reliefy wykonane w bursztynie.

malbork wystawa bursztynów
Wystawa bursztynów, Fot. zamek.malbork.pl

Druga zachwycająca swym rozmachem i klimatem wystawa to wystawa broni i uzbrojenia. Usatysfakcjonowany będzie każdy- i znawca rzeczy, miłośnik arkebuzów, broni białej itp. i laik- miłośnik amator, który z pewnością pozostanie pod wrażeniem ponad 600. zgromadzonych tu eksponatów. Dbałość o merytoryczną stronę wystawy przełożyła się na stworzenie rysu historii uzbrojenia- możemy więc poznać ewolucję oręża, zachwycać się średniowiecznymi mieczami, husarskimi strojami i bronią, bronią palną a nawet prochownicami z dalekiego Orientu.

malbork wystawa broni
Wystawa broni, Fot. zamek.malbork.pl

PAŁAC WIELKICH MISTRZÓW

Pałac Wielkich Mistrzów zachwyca przede wszystkim salą audiencyjną. W jej roli występował niegdyś Letni Refektarz. To w nim Wielki Mistrz podejmował ważne poselstwa i osobistości. Ogromne okna wypełnione były niegdyś barwnymi witrażami, zaś bajeczne sklepienie malowane na czerwono i zdobione ornamentami roślinnymi i choć dziś musimy sobie te ozdoby jedynie wyobrazić, sala i tak ujmuje rozmachem. Wyjątkową „pamiątką historii’” jest tutaj wmurowana we wschodniej ścianie sali kamienna armatnia kula. Według legendy uderzyła ona w zamek w trakcie oblężenia prowadzonego przez Władysława Jagiełłę po bitwie grunwaldzkiej.

malbork letni refektarz
Letni Refektarz, Fot. zamek.malbork.pl

Pałac Wielkich Mistrzów ma nam do zaoferowania dużo więcej, są tutaj m.in. piękna klimatem Niska Sień, czy niezwykła kancelaria (gdzie zgromadzono eksponaty pieczęci).

Półtorej godziny zwiedzania obiektów z przewodnikiem to prawdziwe doświadczenie podróży wehikułem czasu. Świadomość, że to w tym miejscu niejednokrotnie decydowały się losy świata, że miejsce to było świadkiem tak wielu zdarzeń znanych nam jedynie z podręczników historii powoduje, że kroczymy przez zaczarowany świat, w którym można „dotykać” historii.


Mamy piękną, złotą jesień, a przed nami kolejny weekend… Jedźcie do Malborka i przekonajcie się, jak wygląda ten magiczny zamek skąpany w złotym świetle słońca i złotym listowiu.

Cykl artykułów – “Zachwyć się Polską” – UNESCO w Polsce

Ten wpis jest częścią cyklu, w którym staram się pokazać obiekty z listy Światowego Dziedzictwa UNESCO zlokalizowane w Polsce.

Do tej pory w ramach cyklu ukazały się następujące artykuły:

  1. Zaczynamy cykl „ZACHWYĆ SIĘ POLSKĄ”!
  2. Puszcza Białowieska – Co w puszczy piszczy?
  3. Zamek w Malborku
  4. Hala Stulecia we Wrocławiu
  5. Kościoły Pokoju w Jaworze i Świdnicy
  6. Kalwaria Zebrzydowska: manierystyczny zespół architektoniczny i krajobrazowy oraz park pielgrzymkowy
  7. TORUŃ Kopernika miasto z piernika – Średniowieczny zespół miejski Torunia

źródło zdjęcia głównego wikipedia.org