/Święta Lipka – Sanktuarium Maryjne – Częstochowa Północy
Święta Lipka - Sanktuarium Maryjne - Częstochowa Północy

Święta Lipka – Sanktuarium Maryjne – Częstochowa Północy

Częstochowa Północy – takim właśnie mianem często określa się bazylikę w Świętej Lipce, od wielu wieków cieszy się sławą popularnego sanktuarium maryjnego w Polsce. Źródła podają, że w 1519 r pielgrzymował do niej sam wielki mistrz krzyżacki Albrecht Hohenzollern.- trzeba dodać, że podążał pieszo i boso z samego Królewca. Trzeba nadmienić, iż obiekt wzbudza silne emocje nie tylko ze względu na swój nadzwyczajny, religijny charakter, ale także dlatego, że stanowi niezwykłe świadectwo sztuki późno barokowej, rokokowej. Nic więc dziwnego, że do tego miejsca co roku ciągną tłumy turystów- zarówno tych poszukujących przeżyć religijnych, jak również tych, oczekujących wyłącznie wrażeń estetycznych. Faktem jest, ze Święta Lipka jest mocną pozycją na szlaku tzw. turystyki religijnej.

Wspomniana turystyka religijna jest w tej chwili jedną z najbardziej popularnych dziedzin tej branży. Jej celem jest oczywiście peregrynacja miejsc sakralnych, jednak coraz częściej można znaleźć oferty wyjazdów (pielgrzymowania) proponujące także zwiedzanie obiektów świeckich.

Bazylika Nawiedzenia Najświętszej Maryi Panny w Świętej Lipce

Bazylika Nawiedzenia Najświętszej Maryi Panny w Świętej Lipce, bo taką pełną nazwę nosi to barokowe sanktuarium maryjne w Świętej Lipce, od 2018 r. posiada status pomnika historii. Zgodnie z definicją oznacza to, że jest to miejsce szczególnej wartości historycznej, naukowej i artystycznej, mające duże znaczenie dla dziedzictwa kulturalnego Polski.

Aby się przekonać, że tak świętolipska bazylika w istocie zasługuje na takie miano, wystarczy przybliżyć się do murów tutejszego kompleksu budynków i wobec górującej nad nami fasady sięgającej niemal chmur bazyliki uświadomić sobie własną małość.

W skład wspomnianego kompleksu klasztornego, oprócz bazyliki, wchodzą krużganki i dom zakonny ojców jezuitów. Na kościelny dziedziniec prowadzi droga przez barokową bramę z pierwszej połowy XVIII wieku. Zdobione okucia robią wrażenie potężnych, ale umieszczone na wierzejach zdobienia nadają paradoksalnie delikatności i finezji. Można odnieść wrażenie, że to nie metal, lecz misternie tkana koronka odgradza sferę ludzkich spraw- profanum od Boskiej rzeczywistości- sacrum.

Św. Lipka – figurka Maryi z Dzieciątkiem

„Czekałam na ciebie i cały czas kochałam jak matka…”- takimi słowami podobno zwróciła się Matka Boska do skazańca osadzonego w kętrzyńskim więzieniu oczekującego na śmierć. Legenda mówi, że mężczyzna pod wpływem natchnienia wyrzeźbił w nocy figurkę Maryi z Dzieciątkiem na ręku i przysiągł umieścić ją na pierwszej napotkanej lipie. Choć sam nie mógł w to uwierzyć, został uwolniony (sędzia widząc w rękach więźnia figurkę wyrzeźbioną z tak niezwykłym artyzmem, kazał uwolnić skazanego). Mężczyzna dotrzymując obietnicy zostawił figurkę w koronie lipy, w miejscu której wkrótce stanęła kapliczka. Wkrótce miejsce to rozsławiły liczne cuda, których doświadczyli modlący się do figurki ludzie, w ten sposób w XIV w. zrodził się kult świętolipskiej Maryi- opiekunki i powierniczki. I choć historia dostarczyła temu miejscu wielu dziejowych zawirowań, Maryja ciągle stoi na straży swoich wiernych, zaś w miejscu skromnej kapliczny króluje przepiękna barokowa bazylika.

W ołtarzu głównym umieszczony jest niezwykły obraz wzorowany na ikonie Maryi z rzymskiej Bazyliki Większej Matki Bożej. Jego autorem jest Bartłomiej Pens, który wykonał to dzieło w 1640 r. na zamówienie jezuitów, zaś niezwykłą i cenną ozdobą rzeczonego portretu jest srebrna sukienka autorstwa Samuela Gräwe’a – złotnika z Królewca.

Organy w Świętej Lipce

Oprócz pięknie zdobionego ołtarza, który podawany jest za przykład zdobnictwa rokokowego (stąd liczne złocenia oraz ornamentyka roślinna, która wręcz przytłacza misternością wykonania), na uwagę zasługują organy. Wykonane w 1721 r. wzbudzają zachwyt nie tylko swym dostojnym brzmieniem, lecz przede wszystkim niezwykłym spektaklem, w którym biorą udział ruchome figury aniołów, czy świętych wprawionych w ruch muzyką. Warto nadmienić, iż w Świętej Lipce cyklicznie odbywają się koncerty zatytułowane: „Świętolipskie Wieczory Muzyczne” ( okresie wakacyjnym możemy rozkoszować się muzyką w piątki o godz.20.00). Wnętrze bazyliki zapełniają dziesiątki mini arcydzieł: począwszy od malowideł ściennych , skończywszy na chrzcielnicy. W zasadzie każdy element tego obiektu przesiąknięty jest nie tylko symboliką sakralną, ale przede wszystkim mistrzowskim wykorzystaniem technik późnego baroku. Stąd zapierające dech w piersiach szczegółowo wykonane rzeźby, liczne złote ozdoby, mnogość zdobień roślinnych i wszechobecny natłok detali zdobniczych.

Główne uroczystości odpustowe, czyli odpust Nawiedzenia NMP odbywający się w ostatnią niedzielę maja ściąga do Świętej Lipki tłumy wiernych. Przybywają tu w różny sposób- najczęściej pieszo- odbywając pielgrzymkę w jakiejś czasem znanej jedynie sobie intencji, ale także autokarami, czy po prostu własnymi autami. Tutejsza wieś jest przygotowana na przyjęcie tłumów wiernych- znajdziemy tu dobrze rozwinięte zaplecze gastronomiczne, parkingi oraz liczne kramy z pamiątkami z tego szczególnego miejsca (na terenie klasztoru także znajduje się sklepik z dewocjonaliami).

Noclegi w Świętej Lipce

W Świętej Lipce nie brakuje także miejsc noclegowych – można zatrzymać się w kwaterach prywatnych zachwalanych przez tutejszych mieszkańców lub wybrać dom pielgrzyma w Świętej Lipce prowadzony przez zakon jezuitów. Zarówno w pierwszym jak i w drugim przypadku warto dokonać wcześniejszej rezerwacji, gdyż terminy około pielgrzymkowe są zajęte często z półrocznym wyprzedzeniem.

Noclegi w domu pielgrzyma w Świętej Lipce mają tę zaletę, iż nieustannie przebywa się w atmosferze rozmodlenia, blisko bazyliki maryjnej. Bracia zakonni mają do zaoferowania pokoje z łazienkami, salę konferencyjną, stołówkę oraz kaplicę. Niewątpliwym atutem jest położenie tuż przy linii brzegowej jeziora- można niemal ulec złudzeniu, że przyroda po prostu wkracza wprost do domu pielgrzyma…

Turystyka religijna bardzo często opiera się na wyjazdach poza teren Polski, nazwy takie jak : Medjugorje, Fatima, Lourdes, czy La Salette kuszą nie tylko perspektywą przeżycia głębokich duchowych rekolekcji, ale także poznania egzotycznych miejsc, odmiennych kultur. Jednak wydaje się, że w tym miejscu pożądana jest refleksja: a czy nie warto swojej duchowej przygody zacząć od tego, co najbliżej, tuż obok? Wszak w Polsce nie brakuje miejsc, które zachwycaj pięknem budynków oraz towarzyszących im historii.