Co dwa tygodnie będziemy zapraszać Was na wirtualną wyprawę w niezwykłe polskie miejsca, które trafiły na listę światowego dziedzictwa UNESCO, co oznacza, że są tak wyjątkowe, ze zachwycają świat.

Chcemy, żebyście i Wy podzielili ten zachwyt, dlatego opiszemy, czym dane miejsce się wsławiło, dlaczego jest niepowtarzalne i dlaczego warto je umieścić je na swojej liście „koniecznych do zobaczenia”. A co najważniejsze… te wszystkie „cuda” będą pochodziły z naszego kraju (bez gigantycznej wyprawy na drugi kraj świata, bez budżetu równego wartości kawalerki itp.), czyli będą osiągalne turystycznie dla każdego z Was.

Na początek kilka słów tytułem wstępu…

UNESCO, czyli co?

UNESCO czyli Organizacja Narodów Zjednoczonych dla Wychowania, Nauki i Kultury, która powstała 16 listopada 1945 roku. Po zakończeniu drugiej wojny światowej dostrzeżono konieczność podjęcia skutecznych działań na rzecz budowania międzykulturowego dialogu opartego na szacunku i tolerancji wobec różnorodności kulturowej, językowej, religijnej itp. To z kolei miało zapobiegać w przyszłości ponownym konfliktom i budować most porozumienia między narodami. Dlatego za jeden z głównych celów UNESCO przyjęło „ochronę dziedzictwa kulturowego i naturalnego, współpracę w dziedzinie nauki i edukacji oraz tworzenie społeczeństwa informacyjnego” przy zaangażowaniu rządów różnych państw. Mówiąc krótko: organizacji UNESCO zależy na tworzeniu kultury pokoju opartej na współpracy naukowej, kulturowej, czy edukacyjnej. Wszyscy mamy czuć się odpowiedzialni za dobro cywilizacji, której jesteśmy częścią.

Co znajdę na liście światowego dziedzictwa UNESCO?

W 1972 roku na mocy Konwencji w sprawie ochrony światowego dziedzictwa kulturalnego i naturalnego przyjętej przez UNESCO utworzono listę, która zawiera spis obiektów dziedzictwa kulturowego i naturalnego. Czyli… miejsc, które stanowią dobro wspólne ludzkości, cenne z punktu widzenia kulturowego, biologicznego czy geograficznego itp.

Na czym polega wyjątkowość miejsc z listy UNESCO?

Wszystkie wpisane na listę miejsca/obiekty muszą spełniać co najmniej jedno z poniższych kryteriów, które poświadcza wyjątkowość tego miejsca w skali światowej:

Kryteria kulturowe

I. reprezentować arcydzieło ludzkiego geniuszu twórczego;
II. przedstawiać ważną wymianę ludzkich wartości, na przestrzeni dziejów lub w obszarze danego regionu świata, w zakresie rozwoju architektury lub technologii, w sztukach monumentalnych, urbanistyce lub projektowaniu krajobrazu;
III. przedstawiać unikatowe albo przynajmniej wyjątkowe świadectwo tradycji kulturowej lub istniejącej albo minionej cywilizacji;
IV. przedstawiać szczególny przykład typu budowli, zespołu architektonicznego lub technologicznego albo krajobrazu ilustrującego ważny etap (lub etapy) w historii ludzkości;
V. przedstawiać szczególny przykład tradycyjnego ludzkiego osadnictwa, zagospodarowania ziemi lub morza, reprezentatywny dla danej kultury (lub kultur), albo ludzkiej interakcji ze środowiskiem, szczególnie jeśli stało się ono zagrożone wskutek nieodwracalnej zmiany;
VI. pozostawać w bezpośrednim lub namacalnym związku z wydarzeniami lub żywą tradycją, pomysłowością lub wierzeniami, albo z dziełami artystycznymi lub literackimi o wyjątkowym uniwersalnym znaczeniu (Komitet uznaje, że to kryterium powinno być stosowane w połączeniu z innymi kryteriami).

Kryteria przyrodnicze

VII. obejmować wyjątkowe zjawiska przyrodnicze lub tereny szczególnego naturalnego piękna i o znaczeniu estetycznym;
VIII. przedstawiać szczególne świadectwo ważnych etapów w historii planety, zawierające ślady dawnego życia, istotnych toczących się procesów geologicznych; tworzących formy ukształtowania terenu lub istotne formacje geomorficzne lub fizjograficzne;
IX. przedstawiać szczególny przykład toczących się procesów ekologicznych i biologicznych, istotnych dla ewolucji i rozwoju lądowych, słodkowodnych, przybrzeżnych i morskich ekosystemów lub społeczności roślin i zwierząt;
X. obejmować najważniejsze środowiska przyrodnicze do ochrony różnorodności form życia, łącznie z zagrożonymi gatunkami o uniwersalnej wartości z punktu widzenia nauki i konserwacji przyrody.

Obecnie na Liście Światowego Dziedzictwa znajdują się 1073 obiekty w 167. państwach: 832 obiekty kultury, 206 przyrodniczych i 35 o charakterze mieszanym kulturowo-przyrodniczym. Na Listę Światowego Dziedzictwa w zagrożeniu wpisane są 54 miejsca.

Co z tą Polską- UNESCO w Polsce?

Polska jest jednym z pierwszych państw, które podpisały Konwencję Dziedzictwa Światowego. Możemy poszczycić się 15. obiektami o wyjątkowych walorach kulturowych i przyrodniczych (dane z 2017r.):

Stare Miasto w Krakowie;
Królewskie Kopalnie Soli w Wieliczce i Bochni;
Auschwitz-Birkenau. Niemiecki nazistowski obóz koncentracyjny i zagłady (1940-1945);
Puszcza Białowieska;
Stare Miasto w Warszawie;
Stare Miasto w Zamościu;
TORUŃ Kopernika miasto z piernika – Średniowieczny zespół miejski Torunia;
Zamek krzyżacki w Malborku;
Kalwaria Zebrzydowska: manierystyczny zespół architektoniczny i krajobrazowy oraz park pielgrzymkowy;
Kościoły Pokoju w Jaworze i Świdnicy;
Drewniane kościoły południowej Małopolski (Binarowa, Blizne, Dębno, Haczów, Lipnica Murowana, Sękowa);
Park Mużakowski;
Hala Stulecia we Wrocławiu;
Drewniane cerkwie w polskim i ukraińskim regionie Karpat;
Kopalnia rud ołowiu, srebra i cynku w Tarnowskich Górach oraz system gospodarowania wodami podziemnymi

Ruszasz z nami?

Regularnie, co dwa tygodnie będziemy przybliżać Wam kolejne rodzime miejsce z listy światowego dziedzictwa UNESCO, mamy nadzieję, że zainspiruje to Was do wyprawy w znaną-nieznaną Polskę, która zachwyca obcokrajowców. Czas, żeby zachwyciła nas!